Azerbaycan Alfabesi
Azerbaycan alfabesi, Azerbaycan Cumhuriyeti'nde Azerbaycan Alfabesi ilk olarak 1929 yılında kullanılmaya başlanmıştır. Ancak o dönemlerde Sovyetler Birliği altında olması nedeni ile alfabe kullanımı 1939 yılında Sovyetler Birliği tarafından reddedilmiştir. Azerbaycan ülkesinin 1991 yılında bağımsızlığını ilan etmesi ile tekrardan kendi alfabesini kullanmaya başlamıştır.
Azerbaycan Alfabesinin kökeni Latin Alfabesine dayalıdır. Azerice dili Yakutça'dan ve Latin alfabesinden sonra yazılan ikinci Türk dilidir.
Azeri alfabesi tarihçesi ve gelişimi
Onuncu yüzyılda İslamiyet'i kabul eden Selçuklular gibi diğer oğuz boyları da Arap Alfabesini kullanmaya başlamıştır. Ancak Azerbaycan'da Azeriler, Farsça öğrenim görmek zorunda kaldıklarından Arap Alfabesini öğrenememişlerdir. İran'da yaşayan Azerbaycan kökenli Azeriler ise Arap Alfabesi kullanmışlardır. On dokuzuncu yüzyılın başlarında Azeri aydınlarından Mirza Fetali Ahundov alfabe üzerinde bazı değişiklikler yapmıştır. Bunlar Arap Alfabesini değiştirmek ve onun yerine kullanılacak olan Latin alfabesini yapmıştır. Son olarak 1922 yılında Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de Yeni Türk elifba komitesi terimi; Yeni Türk alfabe komitesi olarak değiştirilmiş ve yeni bir Latin Alfabesi yaratılmıştır.
Azerbaycan alfabeleri- Arap alfabesi,
- Latin alfabesi,
- Kiril alfabesi,
- Latin alfabesi, Azerilerin kullandıkları alfabelerdir.
Azerbaycan Alfabesinde bütün yabancı kelimeler Azerbaycan Alfabesine göre yazılmaktadır.
Bunlara örnek verecek olursak, Schröder kelimesi Azerbaycan Alfebesi ile Şröder olarak yazılmaktadır.
Arapçada bazı sözcüklere (') kesme işareti olarak kullanılır ve 'cüz' i'. Bu şekildeki göstergeler ise ünlünün uzun olduğunu ve uzun bir şekilde okunması gerektiğini göstermek için kullanılır. Bu tür ayrıntılar Azerbaycan Alfabesini ayırıcı özelliklerdir.
Azerbaycan alfabesinde kullanılan çağdaş Azerbaycan alfabesi günümüzde kullanılmakta olan Latin Alfabesine kadar olan sürece denir. Bu alfabeler Türk yazı tarihindeki Uygur alfabesi ile başlasa da Azeriler 1929 yılına kadar Arap harflerini kullanmıştır.
Azerbaycan alfabesinde bizimkinden farklı olarak bulunan harfler- Kısa kapalı ve gırtlaktan gelen sert bir E harfi vardır.
- Arapçadan gelme ayın harfi vardır.
- Ğ Türkçedekinden farklı biraz daha hırıltılı bir ses ile çıkartılır. Seslendirme farkı vardır.
- Q Gırtlağa yakın K harfi gibi kullanılır.
- X boğazdan gelen H sesini gırtlakla çıkartılması gibidir.
Azerbaycan alfabesindeki bu değişken yapının sebebi dört faklı alfabe kullanmasından kaynaklanır. Özellikle farsça ile başlayıp Arapça ile devam eden konuşma dillerine bir de Latince alfabe eklenince harf kullanımı oldukça değişken olmuştur.
20.01.2024 01:06:23
Azerbaycan Alfabesi ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
