{
    "title": "Hawaii Alfabesi",
    "image": "https://www.alfabe.gen.tr/images/havaii-alfabesi.gif",
    "date": "19.01.2024 10:21:38",
    "author": "Derya Erdoğan",
    "article": [
        {
            "article": "<div><b>Hawai Alfabesi,</b> dünyanın en eski dillerinden biri olan Hawai diline ait en az sayıda harflerden oluşan bir alfabedir. Hawai dilinin bir şekilde zaman içinde ve hatta 20. Yüzyılın sonunda yok olacağı görüşü yaygındı. Ancak son yarım asırlık dönemde artan ilgi ve düzenlemelerle okullarda ve üniversitede gösterilmeye başlandı. Bu durumda yok olmaktan kurtulsa bile hala Hawai'de ana dil olan Hawai dilini konuşabilen sayısı çok azdır. Ülke nüfusunun 1000'de 3'i konuşmakta olup, <b>Hawai alfabesi</b>nde sadece 12 adet harf ve 1 adet (') okina denilen ters kesme işareti bulunmaktadır.</div><div><br></div><div><b>Hawai Dili Tarihsel Akışı</b></div><div><br></div><div>Hawai'nin keşfedildiğinde, sadece konuşulan bir dil mevcuttu. Herhangi bir yazı kullanılmamaktaydı. Misyonerlerin 1820'de Hawai'ye gelmeleri ve İncil'i Hawai halkına aktarma çabaları ile konuşma dili yazı diline de uyarlanmıştır. 1826 yılı ile misyonerler <b>Hawai alfabesi</b>ni oluşturmuşlardır. Bunun akabinde yerel halka okuma yazma öğretilmiş ve İncil Hawai diline çevrilmiştir.</div><div><br></div><div>Hawai 1898 yılında ABD'ye bağlandı. Bu durum maalesef Hawai dilinin tüm resmi kurumlarda ve okullarda yasaklanmasına neden oldu. Ancak halk günlük konuşmalarında dilini kullanabiliyordu.</div><div><br></div><div>Zaman içinde dilin yok olacağı düşünülmüştür ancak 1978 yılında Hawai dili, İngilizcenin yanında, resmi dil olarak kabul edilerek dilin kurtarılmasına yönelik çalışmalara başlanmış, ilerleyen yıllarda dil okulları açılmıştır.</div><div><br></div><div><b>Hawai Alfabesi</b></div><div><br></div><div>Harfler:</div><div>A, E, I, O, U, H, K, L, M, N, P, W &nbsp ve ' işaretini (Okina) içermektedir. Kısacası 13 adet diyebiliriz. Hawai dilinin göze çarpan özellikleri şöyledir:</div><div><ul><li>Hawai dilinde tüm sözcükler ünlü ile biter. Örneğin;</li></ul><div> Kai: Deniz.</div><div><br></div><div>Nahele Ma'ukele: Orman.</div><div><br></div><div>Kupunakane: Büyükbaba.</div><div><br></div><div>Kupunawahine: Büyükanne.</div><div><ul><li>Her sessizden sonra mutlaka en az bir tane sesli bir harf ge</li><li>İki sessiz yan yana bulunmaz.</li><li>Okina (') sessiz harf olarak sayılmaktadır. Bu işaret içinde bulunduğu sözcüğün anlamını değiştirdiği için harf olarak kabul edilir. Örneğin;</li></ul><div>Kai: Deniz demektir. Ancak ka'i şeklinde yazılırsa yönetmek anlamına gelir.</div><div><br></div><div>Ters kesme işareti Okina bulunduğu sözcükte bir duraklama yaptırır. Sözcüklerin başında da bulunabilir. Mesela; 'ohi'alomi (Domates) sözcüğü okina ile başlar. Okina 2 ünlü arasında veya başta kullanılır.</div><div><br></div><div><b>Hawai Alfabesi</b> bazen 12 harf bazen 13 harf olarak bahsedilmektedir. Ancak okullarda okinayı da kapsayarak 13 harfli olarak öğretilmektedir.</div>"
        }
    ]
}